Legitymacja bierna w sprawach o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości zwróconej właścicielowi lub jego następcy prawnemu w drodze postępowania reprywatyzacyjnego; Pasieka miejska - wybrane aspekty prawne; Zarys istoty legitymacji w procesie cywilnym Zasady określania wysokości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości zajętej na potrzeby urządzeń przesyłowych doczekały się bogatego – i trzeba przyznać – jednolitego orzecznictwa Sądu Najwyższego. W praktyce sporządzania operatów szacunkowych niestety brak takiej jednolitości, różnice zaś dotyczą nierzadko kwestii fundamentalnych, takich jak podstawa wyceny, którą raz bywa wartość nieruchomości, innym razem zaś stawki czynszów najmu gruntów. Odmienne podejście metodologiczne skutkuje bardzo istotnymi różnicami w ostatecznych wynikach wycen, co oczywiście nie jest zjawiskiem pożądanym na rynku, ponadto utrudniającym skuteczne prowadzenie negocjacji i przenoszącym spory na sale sądowe. Dziś w kilku słowach przedstawię podstawowe zasady określania wysokości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, opierając się na orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz zapisach standardu wyceny PFSRM, którego treść możecie pobrać ze strony bloga. Szerzej będę omawiał ten problem, dodatkowo analizując zasady określania współczynnika korzystania z nieruchomości przez przedsiębiorców przesyłowych, podczas konferencji, która odbędzie się w Warszawie 10 i 11 czerwca 2019 r. To kolejna edycja wydarzenia, które moja kancelaria organizuje wspólnie z Pulsem Biznesu. Szczegóły znajdziecie pod tym adresem. Wysokość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości na potrzeby urządzeń przesyłowych określa się w specyficzny sposób, przyjmując za podstawę wartość nieruchomości. Powyższe wynika z faktu, iż z rynku, co do zasady, nie można odczytać wysokości stawek wynagrodzeń za korzystanie z m2 nieruchomości zajętej przez takie urządzenia. Wynika to zarówno z indywidualnego charakteru obciążenia nieruchomości w poszczególnych przypadkach (zależnego od rodzaju urządzenia), jak i braku dostępu do danych o wysokości takich wynagrodzeń. Warto też nadmienić, iż dostępne na rynku stawki czynszowe są nieadekwatne w takich przypadkach, albowiem treść umowy najmu albo dzierżawy i wzajemna pozycja negocjacyjna ich stron jest zgoła odmienna niż w przypadku korzystania na potrzeby urządzeń przesyłowych. Osoba zainteresowana wynajęciem albo wydzierżawieniem nieruchomości nie może zmusić właściciela do zawarcia takiej umowy – inaczej jest w przypadku urządzeń przesyłowych, których właściciel może doprowadzić do przymusowego ustanowienia służebności przesyłu albo ograniczenia własności mocą decyzji administracyjnej. Najem albo dzierżawa zakładają ponadto korzystanie z nieruchomości na zasadzie wyłączności, co nie jest niezbędne w przypadku urządzeń przesyłowych. Z uwagi na powyższe, wysokość wynagrodzenia za korzystanie z m2 nieruchomości określa się przy uwzględnieniu wartości tej jednostki i stopy kapitalizacji. Pozwala to ustalić wysokość wynagrodzenia za korzystanie z m2 nieruchomości w danym roku. Wartość nieruchomości przyjmowana za podstawę powinna uwzględniać wcześniejsze jej obniżenie na skutek lokalizacji i budowy urządzenia przesyłowego, w przeciwnym razie może nastąpić zaspokojenie roszczeń odszkodowawczych w tym zakresie podwójnie – raz w ramach wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu, drugi raz w ramach wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości w okresie poprzedzającym ustanowienie tej służebności. *** Urządzenia przesyłowe przebiegają na większości odcinków w sposób niewyłączający w całości możliwości korzystania z nieruchomości przez jej właściciela – zarówno nad podziemnymi rurociągami, jak i pod przewodami zwieszającymi się nad gruntem, możliwe jest wykonywanie prawa własności w ograniczonym zakresie. Z uwagi na ten fakt, stawka wynagrodzenia rocznego ustalonego dla 1 m2 powinna zostać zmodyfikowana współczynnikiem korzystania z nieruchomości przez przedsiębiorcę przesyłowego, o wartości adekwatnej w danych okolicznościach. Co powinno być uwzględnione w ramach badania owej adekwatnej wartości współczynnika? Przede wszystkim rodzaj i parametry urządzenia przesyłowego wraz z zakresem uprawnień przedsiębiorcy przesyłowego oraz odpowiadającym im zakresem utrudnień w korzystaniu z nieruchomości (zgodnie z jej przeznaczeniem) przez jej właściciela. Uwzględnieniu powinno podlegać również istnienie na nieruchomości innych urządzeń przesyłowych, o przynajmniej częściowo wspólnych przebiegach, jak również ewentualne korzyści, które odnosi właściciel nieruchomości z tytułu istnienia urządzeń przesyłowych, zaspokajających bezpośrednio (za pomocą przyłącza) jego potrzeby. W mojej ocenie (jak również pozostałych członków komisji opracowującej standard przesyłowy), na wartość współczynnika korzystania z nieruchomości nie powinien mieć wpływu sposób przebiegu urządzenia przesyłowego przez nieruchomość. Przebieg ten powinien zostać uwzględniony jako kryterium decydujące o wartości odszkodowania za obniżenie wartości nieruchomości na skutek lokalizacji, ewentualnie budowy urządzenia. *** Znając wysokość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z m2 nieruchomości w danym roku, można przemnożyć tę wartość przez powierzchnię zajętej części gruntu. W tym zakresie warto poczynić uwagę, iż pas bezumownego korzystania z nieruchomości powinien odpowiadać pasowi służebności przesyłu rozumianemu jako obszar niezbędny dla wykonywania uprawnień z tej służebności. W istocie mamy tu bowiem do czynienia z bezumownym posiadaniem służebności (czyli zależnym posiadaniem nieruchomości). Taki pas nie powinien obejmować stref ochronnych, jeżeli zostały przewidziane dla danego rodzaju urządzeń, albowiem w tych strefach przedsiębiorca nie korzysta z nieruchomości, a ograniczenia w nich występujące mogą być rekompensowane poprzez przyznanie składnika odszkodowawczego w ramach wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu. W przypadku określenia wysokości wynagrodzenia dla pasa obejmującego strefy ochronne nastąpiłoby przyznanie świadczenia z tego samego tytułu na dwóch odrębnych podstawach prawnych. Tak przedstawiają się omówione pokrótce zasady określania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Szerzej na ten temat, wraz z odwołaniem się do konkretnych orzeczeń Sądu Najwyższego oraz przypadków z praktyki, wypowiem się podczas prelekcji 11 czerwca, na którą Was serdecznie zapraszam.
Jednocześnie mamy prawo podnosić należne do zapłacenia wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z gruntu przez 6 (w większości przypadków 10) lat wstecz. W piśmie należy wyznaczyć termin oczekiwania na odpowiedź, a w razie braku pozytywnej odpowiedzi – wystąpić na drogą sądową przy pomocy prawnika.
Od dłuższego już czasu wątpliwości wzbudza sposób ustalenia przez sąd orzekający wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, tzn. przesłanki i okoliczności, na których ma się opierać przy jego ustalaniu. Analizowane zagadnienie ma istotne znaczenie praktyczne i przekłada się z jednej strony na wielkość ewentualnego obciążenia finansowego przedsiębiorstwa przesyłowego oraz wysokość potencjalnego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przysługującego właścicielowi nieruchomości – z drugiej strony. Ważne jest również, aby powoływani przez sąd biegli sądowi nie abstrahowali od aktualnego zapatrywania judykatury na kwestię zasad określania wynagrodzenia, o którym mowa. Właścicielowi nieruchomości, na której posadowiono urządzenia infrastruktury energetycznej przysługuje roszczenie o odpowiednie wynagrodzenie za korzystanie przez przedsiębiorstwo przesyłowe z należącej do niego nieruchomości gruntowej. Chodzi tu o te przedsiębiorstwa przesyłowe (posiadaczy służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu), które są w tzw. złej wierze, tj. nie legitymują się uprawnieniami do ingerowania w sferę cudzej własności nieruchomości dla bieżącego utrzymania urządzeń przesyłowych (brak tytułu prawnego w postaci umowy z właścicielem nieruchomości, ustanowienia odpowiedniej służebności przez sąd, czy też w postaci decyzji administracyjnej).Nie należy przy tym zapominać, że judykatura dopuszcza również możliwość wystąpienia z roszczeniem o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie także w sytuacji gdy korzystanie z nieruchomości realizowane jest przez przedsiębiorstwo przesyłowe w dobrej wierze. Polecam:Lokowanie wolnych środków pieniężnych w obligacje emitowane przez inne podmioty nie podlega VATDobra wiara zostaje bowiem wyłączona od momentu, w którym przedsiębiorstwo przesyłowe uzyskało informację o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy (art. 224 § 2 zd. 1 kodeksu cywilnego). Trzeba zauważyć, że roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości jest niezależne od roszczenia określonego w art. 222 § 2 Kodeksu cywilnego. Oznacza to w praktyce, że właściciel nieruchomości, który realizuje roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie nie jest obowiązany do równoczesnego wystąpienia z żądaniem: - przywrócenia stanu zgodnego z prawem (zmiany sposobu korzystania z nieruchomości) oraz - zaniechania naruszeń przeciwko przedsiębiorstwu przesyłowemu. Przykładowo z roszczeniem o wynagrodzenie zza bezumowne korzystanie właściciel może wystąpić bez kierowania jednoczesnego żądania usunięcia, czy też zmiany sposobu przebiegu sieci elektroenergetycznej. Należy podkreślić, że z uwagi na wprowadzenie od dnia 3 sierpnia 2008 r. do Kodeksu cywilnego instytucji służebności przesyłu (ustawa z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, Dz. U. Nr 116, poz. 731), roszczenia o zapłatę wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości po tej dacie należy rozpatrywać z uwzględnieniem przepisów wprowadzonych w wyniku wskazanej wyżej nowelizacji przepisów (art. 3051 - 3054 oraz art. 49 kodeksu cywilnego, który również uległ zmianie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2009 r.; II CSK 137/09). Polecamy:Jakie obowiązki podatkowe ma przedsiębiorca przesyłowy korzystający z cudzej nieruchomości?Dlatego też najbardziej miarodajny dla określenia zasad ustalania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez przedsiębiorstwo przesyłowe z określonej nieruchomości jest dorobek orzecznictwa powstały po dacie wprowadzenia wyżej wskazanych przepisów do kodeksu cywilnego. Już w roku 1984 r. Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów (z dnia 10 lipca 1984 r., III CZP 20/84), mającej moc zasady prawnej, wyraził pogląd o konieczności stosowania przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie obiektywnego kryterium, jakim jest układ odpowiednich cen rynkowych - stawek za korzystanie z rzeczy tego rodzaju (wynagrodzenie takie powinno równać się dochodowi, jaki normalnie osiąga się z danego stosunku prawnego – najmu czy dzierżawy). Podzielając pogląd odnoszący się do kryterium obiektywnego wyrażono w judykaturze wątpliwość co do istnienia cen rynkowych właściwych dla stanu faktycznego, jakim jest posiadanie przez przedsiębiorstwo przesyłowe służebności służebności przesyłu (służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu) przez przedsiębiorcę przesyłowego z reguły nie powoduje bowiem pozbawienia właściciela faktycznego władztwa nad nieruchomością obciążoną. Wydaje się więc, że kryteria ustalania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości w oparciu jedynie o układ odpowiednich cen rynkowych właściwych dla najmu czy też dzierżawy nie są właściwe w sytuacji gdy właściciel nieruchomości nie zostaje zupełnie pozbawiony fizycznego władztwa nad nieruchomością, której jest właścicielem. W konsekwencji kryteria określenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości przez przedsiębiorstwo przesyłowe powinny uwzględniać stopień ingerencji w treść prawa własności (taką opinię wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 lutego 2010 r., II CSK 444/09). Należy przy tym pamiętać, że posiadanie służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu, która swoje uregulowanie znajduje obecnie w art. 3051 przybiera taką postać, że co do zasady nie pozbawia w zupełności faktycznego władztwa właściciela nad jego nieruchomością, chociaż nie można wykluczyć wystąpienia przypadków, w których z uwagi na charakter i przeznaczenie urządzeń przesyłowych faktyczne władztwo nad nieruchomością będzie wyłączone w całości lub w jej części. Stwierdzić zatem należy, że w tych przypadkach, kiedy sposób korzystania przez przedsiębiorstwo przesyłowe z nieruchomości, na której posadowione są urządzenia infrastruktury przesyłowej, pozwala będzie na korzystanie z nieruchomości przez właściciela (w mniejszym lub większym zakresie), wynagrodzenie za bezumowne korzystania powinno być w odpowiedniej mierze obniżone w stosunku do wynagrodzenia określonego zgodnie z układem odpowiednich cen rynkowych właściwych dla stosunku najmu lub dzierżawy gruntu. Oprócz stopnia ingerencji w prawo własności nieruchomości, winny być również uwzględniane takie okoliczności, jak wartość nieruchomości, czasową perspektywę posiadania służebności przez przedsiębiorstwo przesyłowe oraz ewentualne usytuowanie sieci na wielu nieruchomościach. Inwestycja polegająca na posadowieniu urządzeń infrastruktury przesyłowej jest z reguły zdarzeniem nieodwracalnym w pewnym okresie czasu – przewidywany okres trwałości tych urządzeń posadowionych na gruncie ma również wpływ na wysokość wynagrodzenia a jego suma nawet w odległej perspektywie nie powinna rażąco przekraczać wartości nieruchomości zajętej pod budowę określonego rodzaju sieci (np. elektroenergetycznej czy gazowej), tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 czerwca 2005 r. sygn. akt V CK 679/04. Wypada również zwrócić uwagę, że w postępowaniu sądowym na stronach spoczywają obowiązki w zakresie wskazywania okoliczności i przedstawiania środków dowodowych dla wykazania faktów, z których wywodzą skutki prawne, stosownie do reguły rozkładu ciężaru dowodu, zawartej w art. 6 Co do zasady więc na właścicielu nieruchomości, na której bez tytułu prawnego znajdują się urządzenia przesyłowe, spoczywał będzie ciężar udowodnienia, że wysokość żądanego przez niego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości jest uzasadniona. Jakie są skutki podatkowe ustanowienia służebności przesyłu?Jakie obowiązki podatkowe ma przedsiębiorca przesyłowy korzystający z cudzej nieruchomości? W przypadku art. 52, będzie podobnie, z tą tylko różnicą, że z braku okresu wypowiedzenia możesz od razu wnioskować o przywrócenie do pracy lub odszkodowanie. Wynagrodzenie za czas pozostawiania bez pracy będzie przysługiwało w wartości nie mniejszej niż wynagrodzenia za 1 miesiąc i nie większej niż wynagrodzenie za 3 miesiące.
Dziś chciałbym Ci wskazać na orzeczenie Sądu Najwyższego, które zawiera kilka bardzo ciekawych spostrzeżeń. Wydano je w sprawie o sygnaturze I CSK 641/11 – pdf do pobrania w Bazie wiedzy. Spór dotyczył gazociągu wysokiego ciśnienia wybudowanego przed rokiem 1969 r. bez decyzji wywłaszczeniowej (w każdym razie przy jej braku w materiale dowodowym). Sądy obu instancji uwzględniły żądanie zapłaty za bezumowne korzystanie z nieruchomości, nie zawieszając procesu do czasu rozstrzygnięcia odrębnego wniosku o stwierdzenie zasiedzenia służebności gruntowej. Sąd Najwyższy wyrok uchylił, przede wszystkim właśnie z uwagi na powinność zawieszenia postępowania o zapłatę. Pytacie często, kto – w przypadku zmiany właściciela – może wytoczyć powództwo o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości i za jaki okres. Zasada jest jasna – prawo do wytoczenia powództwa (legitymacja czynna) przysługuje osobie, która była właścicielem w czasie objętym żądaniem. Skąd to wynika? Roszczenie o zapłatę wynagrodzenia uzupełnia roszczenie windykacyjne, czyli o wydanie rzeczy właścicielowi. Zatem do dnia sprzedaży albo darowizny nieruchomości roszczenie przysługuje poprzedniemu właścicielowi, a po zawarciu tej umowy nabywcy albo obdarowanemu. Utrata własności nie powoduje jednak utraty roszczenia o zapłatę wynagrodzenia. Potwierdził to Sąd Najwyższy Tydzień temu przedstawiłem pierwszą część odpowiedzi na pytanie, czy wyrok w sprawie IV CSK 291/09 rzeczywiście jest nadzieją dla właścicieli nieruchomości, czy też jego sens jest jednak korzystny dla przedsiębiorców przesyłowych. Wówczas brakowało mi trzeciego orzeczenia w tej sprawie wydanego przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku. Dziś otrzymałem jego odpis i załączyłem go do Bazy wiedzy (I ACa 236/11). Na ostatnich dwóch stronach znajdziesz odpowiedź na wątpliwości. Jest ona niekorzystna dla właścicieli nieruchomości – sens orzeczenia Sądu Najwyższego w sprawie IV CSK 291/09, który przełożył się później na rozstrzygnięcia w postępowaniach Wyrok w sprawie IV CSK 291/09 to jedna z podstaw w dochodzeniu roszczeń dotyczących korzystania z nieruchomości na potrzeby urządzeń przesyłowych. Słyszeli o nim zapewne wszyscy właściciele nieruchomości, jest też powszechnie wykorzystywany jako narzędzie w walce z nieubłaganym zarzutem zasiedzenia służebności. O co cały ten szum? Wyrok jest jednym z nielicznych orzeczeń, którego teza – odczytywana dosłownie – jest korzystna dla właścicieli nieruchomości, bo zakazuje przedsiębiorcom doliczania okresu posiadania służebności przed 1 lutym 1989 r. Napisałem o dosłownym odczytaniu, bo w tym zakresie wywiązała się ciekawa dyskusja w komentarzach. Moim Polska staje się krajem coraz bardziej cywilizowanym, w którym obywatela traktuje się podmiotowo. Od pewnego czasu, nawet oglądając telewizję jestem uprzedzany, że za chwilę zostanę poddany autopromocji nadawcy, albo przekazowi płynącemu z lokalizacji produktu w serialu. Z pewnością wiesz, że szanuję Cię bardziej niż telewizja swojego widza, dlatego też informuję, że poniższy, niewątpliwie autopromocyjny link, odsyła do artykułów mojego autorstwa w numerze 4/2012 Nowej Energii. Rzecz pisana jest dla przedsiębiorców, jednak zainteresowani tematyką urządzeń przesyłowych właściciele nieruchomości z pewnością także znajdą coś ciekawego dla siebie. Jestem przyzwyczajony do pracy z inżynierami, którzy
Pismem z maja 2016 r. powódka wyzwała E do zapłaty 00000 zł tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości położonej w B za okres od maja 2006 r. do grudnia 2014 r. w terminie siedmiu dni od daty doręczenia wezwania. W odpowiedzi z czerwca 2016 r. pozwany zakwestionował żądanie zarówno co do zasady jak i wysokości.
Minimalistyczne uregulowanie przez ustawodawcę służebności przesyłu w trzech artykułach Kodeksu cywilnego ( 305 1 – 305 3), spowodowało potrzebę odwoływania się do przepisów o służebnościach gruntowych, stosowanych odpowiednio, w stosunku do służebności przesyłu, celem jej dookreślenia. Zasadę tą ustawodawca wyraźnie potwierdził w artykule 305 4 do art. 292 w zw. z art. 305 4 do zasiedzenia służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o zasiedzeniu nieruchomości. Te zostały natomiast wyrażone w artykułach 172-178 Tak więc w odniesieniu do zasiedzenia służebności przesyłu co do terminów posiadania w zależności od dobrej lub złej wiary posiadacza i możliwości doliczenia okresu posiadania poprzednika zastosowanie znajdują przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie. Wobec tego, posiadacz służebności przesyłu nabywa ją, jeżeli wykonuje ją nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Natomiast po upływie lat trzydziestu posiadacz samoistny służebności nabywa tę służebność, choćby uzyskał jej posiadanie w złej wierze. O rodzaju wiary posiadacza, a w następstwie o długości terminu niezbędnego do nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie decyduje wyłącznie chwila objęcia jej w samoistne posiadanie. Zasada mala fides superveniens non nocet wynika wprost z wykładni językowej art. 172 („uzyskał posiadanie”) i na mocy art. 176 ma zastosowanie do następców pierwotnego posiadacza przy doliczaniu posiadania poprzednika, („jeżeli poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze”).Domniemanie dobrej wiary posiadacza (art. 7 wzruszyć może zatem jedynie dowód, że posiadacz w chwili rozpoczęcia posiadania w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu wiedział lub mógł się dowiedzieć o tym, że narusza to prawo innej osoby. Oznacza to konsekwentnie, że późniejsze dowiedzenie się przez posiadacza lub jego poprzednika o stanie rzeczy skutkującym zmianą dotychczasowego przekonania, że posiadaniem niczyjego prawa nie narusza lub narusza (dobrej na złą wiarę lub odwrotnie) dla biegu terminu zasiedzenia nieruchomości jest okolicznością irrelewantną. Bieg tego terminu może być przerwany przez czynności właściciela polegające na podjęciu czynności przed właściwym sądem powszechnym, polubownym lub innym organem, przedsięwzięte bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia (art. 175 w zw. z art. 123 § 1 pkt 1 wszczęcie mediacji (art. 175 w zw. z art. 123 § 1 pkt 3 w pewnych wypadkach uznanie tytułu prawnego właściciela i przyznanie braku samoistności własnego posiadania (art. 175 w zw. z art. 123 § 1 pkt 2 (wyrok SNz dnia 10 lipca 2013 r. V CSK 320/12).Posiadanie przez przedsiębiorstwo państwowe urządzeń energetycznych oraz cudzej nieruchomości, na której zostały posadowione, jest posiadaniem w rozumieniu art. 352 i może prowadzić do zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej służebności przesyłu (art. 292 w zw. z art. 172 (postanowienie SN z dnia 13 października 2011 r. V CSK 502/10).Przedsiębiorca posiada nieruchomość w zakresie służebności przesyłu od chwili wejścia na grunt w celu wybudowania urządzenia służącego do przesyłania energii elektrycznej (postanowienie SN z dnia 24 maja 2013 r. V CSK 287/12).Jeszcze przed wprowadzeniem służebności przesyłu w 2008 r. zakłady przesyłowe mogły zasiadywać prawo do korzystania z cudzej działki. Okres posadowienia instalacji przed 2008 r. dolicza się do czasu posiadania wymaganego do zasiedzenia tej służebności (uchwała SN z dnia 22 maja 2013 r. III CZP 18/13).Przed 1 lutego 1989 r. posiadanie przez przedsiębiorstwo państwowe instalacji przesyłowych prowadziło do zasiedzenia służebności. Z tym że gdy doszło do niego przed tą datą, zasiadywał ją Skarb Państwa, a jeśli później – to przedsiębiorstwo państwowe lub jego następca (wyrok SN z dnia 12 lutego 2015 r. IV CSK 293/14).Nie może być mowy o korzystaniu w dobrej wierze z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu, gdy przedsiębiorca przesyłowy, będący przecież profesjonalistą, nie dysponuje nie tylko zgodą właściciela nieruchomości w jakiejkolwiek postaci, ale też nie legitymuje się zgodą poprzednika prawnego właściciela nieruchomości, ograniczając się do wywodu, jaki został naprowadzony przy okazji omawiania zagadnienia „umowy zbliżonej do użyczenia”, nieadekwatnego do okoliczności sprawy (wyrok SA w Katowicach z dnia 5 kwietnia 2013 r. V ACa 18/13).Wytoczenie przez właściciela nieruchomości przeciwko posiadaczowi służebności przesyłu, powództwa o zasądzenie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści tej służebności nie przerywa biegu jej zasiedzenia (uchwała 7 sędziów SN z dnia 26 listopada 2014 r. III CZP 45/14).Po wejściu w życie art. 305 2 w wyniku nowelizacji Kodeksu cywilnego z dnia 3 sierpnia 2008 r., który umożliwia właścicielowi nieruchomości żądanie ustanowienia służebności przesyłu za odpowiednim wynagrodzeniem – dopiero złożenie odpowiedniego wniosku przerywa bieg terminu zasiedzenia, czego nie może spowodować wytoczenie powództwa o wynagrodzenie, oddzielone od domagania się ustanowienia służebności (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2011 r., III CZP 124/10, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2013 r., V CSK 320/12, nie publ. i postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2013 r., IV CSK 88/13, nie publ.).Aktualności nabiera zatem twierdzenie, że sprawa o zapłatę za bezumowne korzystanie z nieruchomości w zakresie służebności przesyłu nie jest sporem o własność pomiędzy właścicielem a posiadaczem służebności. Nawet szeroka interpretacja art. 123 § 1 pkt 1 w związku z art. 175 nie daje więc obecnie podstawy do twierdzenia, że wytoczenie powództwa o wynagrodzenie powoduje przerwę biegu terminu zasiedzenia z art. 175 do biegu terminu zasiedzenia stosuje się odpowiednio przepisy o biegu terminu przedawnienia, w tym art. 123 § 1 pkt 1 stanowiący, że bieg terminu przedawnienia (zasiedzenia) przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia z artykułem 292 służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Słupek znacznikowy jest częścią gazociągu, wobec czego jego obecność na sąsiedniej działce wystarcza do uznania rurociągu na działce za urządzenie widoczne. Słupki znacznikowe są – jak sama nazwa wskazuje – elementami dającymi znak, że przez dany punkt przebiega rurociąg, informują też o jego przeznaczeniu. Zadania informacyjne łączą z ostrzegawczymi i ochronnymi. Są obowiązkową widoczną częścią systemu przesyłowego o powszechnie zrozumiałym przekazie (postanowienie SN z dnia 12 października 2016 r. II CSK 49/16).Gazociągi, wodociągi i kanalizacje, to w przeważającej części urządzenia podziemne i już z tego względu nieracjonalna jest interpretacja art. 292 której wynikiem byłoby wymaganie, aby rura gazowa w toku biegu terminu zasiedzenia była widoczna dla właściciela każdej nieruchomości, przez którą to urządzenie z art. 285 przy służebności gruntowej konieczne jest wskazanie na rzecz jakiej nieruchomości będzie przysługiwała służebność. Taki ścisły związek nie występuje w przypadku służebności przesyłu. W art. 3051 ustawodawca wyraźnie podkreśla, że służebność przesyłu ustanawia się na rzecz przedsiębiorcy. Dla wykazania, że mamy do czynienia z taką służebnością należy wobec tego nie tyle poszukiwać związku pomiędzy określoną nieruchomością należącą do przedsiębiorcy co pomiędzy tym, czy urządzenia służące do przesyłu, które znajdują się na nieruchomości obciążonej, należą do przedsiębiorcy (postanowienie SN z dnia 29 listopada 2013 r. I CSK 253/13).W wypadku nabycia służebności przesyłu przez zasiedzenie, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zmiany sposobu jej wykonywania, jeśli ważna potrzeba gospodarcza powstała po posadowieniu urządzeń przesyłowych. Wynagrodzenie za zmianę sposobu wykonywania służebności przesyłu może uwzględniać koszty przeprowadzenia tej pojęciu i treści służebności przesyłu, czytaj: Służebność przesyłu
Bezumowne korzystanie z nieruchomości w okresie następującym po 17 lipca 2012 r., nie było świadczeniem usług. Stąd kwoty należne z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości w okresie od 17 lipca 2012 r. do 1 stycznia 2015 r., nie podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Zgodnie z uchwałą podjętą 6 czerwca 2012 r. przez Sąd Najwyższy zarząd wspólnoty mieszkaniowej uprawniony jest do dochodzenia od osoby trzeciej wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z części nieruchomości będącej współużytkownikiem wieczystym właścicieli lokali (III CZP 25/12). Powyższa sentencja jest odpowiedzią na pytanie prawne zadane przez Sąd Okręgowy w Radomiu, który rozważał "Czy w świetle art. 21 ust. 1 w związku z art. 6 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.) wspólnota mieszkaniowa ma legitymację czynną do dochodzenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez osobę trzecią z części nieruchomości będącej we współużytkowaniu wieczystym członków wspólnoty mieszkaniowej, niesłużącej wyłącznie do użytku właścicieli lokali?" Wspólnota mieszkaniowaCo do zasady wspólnota mieszkaniowa jako ułomna osoba prawna wyposażona jest w zdolność prawną, na mocy której może nabywać prawa oraz zaciągać zobowiązania, również w zakresie własnego majątku. Zgodnie z ustawą o własności lokali może pozywać i być pozywaną. Jednakże posiadana przez nią zdolność prawna jest przy tym ograniczona wyłącznie do spraw związanych z zarządzaniem nieruchomością wspólną, co wielokrotnie było poruszane w dotychczasowym Co to jest wspólnota mieszkaniowa?Sąd Okręgowy w Radomiu badając stan faktyczny sprawy, poddał pod wątpliwość posiadanie przez wspólnotę zdolności prawnej w przypadku dochodzenia roszczeń o zapłatę wynagrodzenia za korzystanie z części gruntu stanowiącego przedmiot współużytkowania wieczystego członków wspólnoty mieszkaniowej. Zdaniem Sądu powyższe uprawnienie nie może być zakwalifikowane jako czynność związana z zarządzaniem nieruchomością serwis: Dom i prawo Sąd Najwyższy W przeciwieństwie do sądu niżej instancji Sąd Najwyższy w odpowiedzi na pytanie prawne wskazał, iż wspólnota mieszkania, w ramach posiadanej zdolności prawnej, również legitymuje się uprawnieniem do żądania zapłaty za bezumowne korzystanie z nieruchomości, do której posiada ona tytuł prawny. Oczywiście organem uprawnionym do wystąpienia w imieniu wspólnoty będzie zaznaczyć, iż uniemożliwienie wspólnocie dochodzenia roszczeń za bezumowne korzystanie z nieruchomości gruntowych przez podmioty niebędące współwłaścicielami nieruchomości mogłoby narazić się na sprzeczność z podstawową zasadą prawa własności, a mianowicie uprawnienia do korzystania z posiadanego prawa w granicach określonym przez ustawy i zasady współżycia społecznego, zgodnie ze społeczno – gospodarczym przeznaczeniem prawa oraz z wyłączeniem osób serwis: Wspólnota mieszkaniowa Opisz nam swój problem i wyślij zapytanie. Ustalenie sposobu korzystania z nieruchomości wspólnej to nie podział majątku. Sposób korzystania z mieszkania dotyczy wyłącznie dalszego używania mieszkania przez małżonków. Sąd nie rozstrzyga w wyroku o prawie własności do tej nieruchomości, które w dalszym ciągu przysługuje dotychczasowemu właścicielowi.
Bezumowne korzystanie z nieruchomości oznacza eksploatowanie nieruchomości bez żadnego tytułu prawnego. Najczęściej powstaje w chwili, gdy na przykład kończy się lub też wypowiedziana została umowa najmu lokalu czy innej nieruchomości, bądź też, w przypadku gruntów, wygasa umowa dzierżawy. Od momentu utraty tytułu prawnego do nieruchomości do momentu jej zwrotu, posiadacz nieruchomości może zostać obciążony, na przykład przez jej właściciela, opłatą (odszkodowaniem) za bezumowne z niej korzystanie. W jaki sposób zakwalifikować przychód jakim jest wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości? Jaka stawka podatku powinna zostać zastosowana? Odpowiedzi znajdziemy w niniejszym artykule. Podstawa prawna do uzyskania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości Zgodnie z art. 224 § 2 Kodeksu cywilnego (dalej kc) w związku z art. 225 kc samoistny posiadacz w złej wierze jest zobowiązany względem właściciela do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, w tym wypadku nieruchomości, stanowiącej własność podatnika. Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości obejmuje spodziewane korzyści, jakie właściciel nieruchomości uzyskałby, gdyby ją oddał do korzystania na podstawie określonego stosunku prawnego (np. umowy najmu, dzierżawy). Ważne jest przy tym stwierdzenie, że wynagrodzenia przysługującego na mocy art. 224 § 2 i art. 225 kc nie można uznać za naprawienie szkody wyrządzonej właścicielowi, ale stanowi ono zapłatę za korzystanie z jego rzeczy, którą posiadacz musiałby uiścić właścicielowi, gdyby jego posiadanie oparte było na istniejącej podstawie prawnej, a więc tym, co uzyskałby właściciel, gdyby rzecz oddał w odpłatne korzystanie na podstawie ważnego, umownego stosunku prawnego. Przepisy prawa cywilnego dają więc właścicielowi rzeczy prawo do roszczenia o wynagrodzenie, które obejmuje kompensatę utraconych korzyści, jakie właściciel uzyskałby, gdyby rzecz wydzierżawił lub wynajął. Utrata korzyści w tym wypadku polega na nieuzyskaniu pożytków cywilnych, które rzecz przynosi. Kwalifikacja wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości do stosownego źródła przychodu Katalog źródeł przychodów zawiera art. 10 ustawy o PIT. Wyliczenie tytułów powstawania źródeł przychodów ma na celu pogrupowanie ich według podobnego charakteru, co następnie skutkuje zróżnicowanym traktowaniem tychże źródeł, choćby pod względem zastosowanej stawki podatku. Określenie źródła przychodu ma ogromne znaczenie dla ustalenia chociażby takich kwestii, jak sposób opodatkowania przychodu, możliwości odliczenia kosztów jego uzyskania itp. Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o PIT odrębnymi źródłami przychodów są określone w pkt 6 i 9 tego przepisu: 1) stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta; 2) działalność wykonywana osobiście; 3) pozarolnicza działalność gospodarcza; 4) działy specjalne produkcji rolnej; 5) (uchylony); 6) najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą; 7) kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a–c; 8) odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2: nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, prawa wieczystego użytkowania gruntów, innych rzeczy, jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a–c – przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany; 8a) działalność prowadzona przez zagraniczną jednostkę kontrolowaną; 8b) niezrealizowane zyski, o których mowa w art. 30da; 9) inne źródła. W przypadku niemożności jednoznacznego zaliczenia danego przychodu do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1–8 ustawy o PIT, przychód ten należy kwalifikować jako przychód z innych źródeł, o którym mowa w pkt 9 tegoż przepisu. Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych; kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego; zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego; alimenty; stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14; dopłaty; nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12–14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. Jak wskazał WSA w Gliwicach w wyroku z dnia 15 kwietnia 2019 roku, I SA/Gl 293/18: „Przepis art. 20 ust. 1 ustawy o PIT stanowi, że «za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności...». Sformułowanie «w szczególności» dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i zasadnym jest, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 Na gruncie prawa podatkowego przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest każda forma przysporzenia majątkowego (korzyść), tzn. zarówno pieniężna, jak i niepieniężna”. Wśród źródeł przychodu wskazanych w art. 10 ustawy o PIT ustawodawca nie podkreślił wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości jako jednego ze źródeł przychodu, zatem należy kwalifikować przedmiotowe wynagrodzenie jako przychód z innych źródeł. Wskazać zatem należy, że wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości stanowi przysporzenie majątku, mające konkretny wymiar finansowy (istnieje możliwość realnego obliczenia wysokości przysługującego wynagrodzenia), a więc stanowi podlegający opodatkowaniu przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości a stawka podatku Stosownie do treści art. 2 ust. 1a ustawy o podatku zryczałtowanym osoby fizyczne osiągające przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, mogą – jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej – opłacać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. W myśl art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a ww. ustawy ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 8,5% przychodów, o których mowa w art. 6 ust. 1 a, czyli między innymi przychodów z dzierżawy i najmu. Przykład 1. Jan Kowalski opodatkowuje dzierżawę zryczałtowanym podatkiem dochodowym 8,5%. W październiku 2018 roku wypowiedział dotychczasową stawkę czynszu dzierżawnego na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego. Dzierżawca nie uznał wypowiedzenia dotychczasowej stawki czynszowej i dokonywał płatności według stawki obowiązującej przed jej wypowiedzeniem. Z uwagi na odmowę uznania za skuteczne wypowiedzenia dotychczasowej stawki czynszowej i opłacanie czynszu w wysokości sprzed wypowiedzenia powstały zaległości czynszowe po stronie dzierżawcy. Zaległości czynszowe upoważniły Jana Kowalskiego do rozwiązania umowy dzierżawy bez wypowiedzenia z dniem 31 grudnia 2018 roku. Udał się na teren dzierżawionej nieruchomości celem odbioru, nie został jednak wpuszczony na jej teren, w efekcie czego nieruchomość nie została mu wydana. Pełnomocnik reprezentujący współwłaścicieli wezwał ponownie o wydanie nieruchomości oraz poinformował, że do czasu wydania nieruchomości dzierżawcy obciążeni będą opłatą (odszkodowaniem) za bezumowne korzystanie z nieruchomości w wysokości czterokrotności ostatnio obowiązującego czynszu dzierżawnego. Czy naliczone wynagrodzenie należy opodatkować, tak jak dotychczas, stawką 8,5%? Z chwilą wypowiedzenia umowy dzierżawy ustał stosunek prawny (nawet dorozumiany) łączący Jana Kowalskiego z dzierżawcą, tym samym nie można niestety mówić, że otrzymywane wynagrodzenie jest czynszem z tytułu najmu. A tylko przychody otrzymywane z tytułu najmu mogą być opodatkowane podatkiem zryczałtowanym. Tym samym Jan Kowalski może zaliczyć otrzymane odszkodowanie (wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości) do innych źródeł i opodatkować według zasad ogólnych, czyli skali podatkowej (art. 27 ustawy o PIT). Jak stwierdził Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 30 lipca 2019 roku, „Otrzymanie jednorazowego świadczenia nie stanowi przychodu ze źródła wymienionego w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze), gdyż podstawą jego wypłaty nie była umowa wymieniona w tym przepisie. Zatem nie jest to przychód, o którym mowa w art. 1 pkt 2 w zw. z art. 6 ust. 1a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Tym samym Wnioskodawca nie ma prawa do opodatkowania przedmiotowej kwoty w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych”.
. 367 290 263 230 36 379 340 209

wniosek o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości wzór